واژه شناسی معماری گذشته ایران - بخش دوم

نقل قول:

چیدن ساده آجر و سنگ و خشت لایه لایه روی هم

رگ چین

نقل قول:

رنگ نزدیک به بنفش که از دوره قاجاریه در کاشی سازی مر سوم شد

رنگ بداقی

نقل قول:

رنگ بنفش مانند گل نگون سار

رنگ نگون سار

نقل قول:

بند و سدی که برای ذخیره آبدر پیش رودها بندند

رود زن

نقل قول:

شبیه کلاه فرنگی است عنصری جهت نور گسری بصورت عمودی بر روی تاقها قرار می گیرد

روشندان

نقل قول:

پیلکی که دور چفت نیز می چرخد

زغره

نقل قول:

نقشبندی

زمود گری

نقل قول:

نوعی خار که در مناطق کویری بجای کاه در کاهگل استفاده می کنند

ژاژ

نقل قول:

نوعی چفد که از تقاطع دو بیضی بدست می آید

سبویی

نقل قول:

چهل ستونهایی که در سه طرف دیوار ندارند مانند چهل ستون

ستاوند

نقل قول:

مکانهایی که فقط یک طرف آن ستون دارند

ستون آوند

نقل قول:

ستونی متشکل از چهار پیلک به هم پیوسته

ستون چهار پری

نقل قول:

قطعات سفالی که بصورت پیشبر از گل نپخته می برند و روی آن مهر زده و سپس آنرا می پزند که گاهی لعابدار نیز هست

سفال مهری

نقل قول:

اتاق پذیرایی

سفره خانه

نقل قول:

سه یعنی برون آمده

–کنج بیرون آمده –شکلی که از تقاطع دو تاق به وجود می آید

سکنج

نقل قول:

در کاربندی قسمت مثلثی بالای شاپرکها است

سنبوسه

نقل قول:

سنگی که خیلی تراشیده شده باشد

.

سنگ پا تراش

نقل قول:

گچ ملاتی از مایه و گل رس و اندکی گچ نیمکوب

. گلی مرکب که نمای ساختمان را با آن می پوشانند

سیمگل

نقل قول:

یا سرمه دان

– در کاربندی عنصری است که دو شلع پاسسن آن بلند تر از دو ضلع بالاست – معمولا در بالای پا باریک و سوسنی قرار دارد

شاپرک

نقل قول:
ستاره تزئینی- نوع معروف آن ش بند شیرازی است – در گره سازی معمول است

شش بند

نقل قول:

چین و شکن تاق بندی زیر گنبد

شکنج

نقل قول:

در معماری چوبهای کوچکی است که به صورت عمودی در دیوار می گذارند تا خر پا را به آن ببندند ستونکی که برروی آهیانه گنبد گذاشته شده و خود گنبد نیز به آن می چسبد و بر ستون وسط آن میله قرار می دهند

شنگه

نقل قول:

سرپوشیده در خراسان به هر سر پوشیده ای اعم از پوشش منحنی یا تخت می گفتند و در جاهای دیگر به ایوانها و تالارهایی که با تاق پوشیده شده اند اطلاق می گردد

. سکوی بدون سقفی که در سطح بالاتر از سطح حیاط است و معمولا در جلوی فضاهای بسته قرار می گیرند

صفه

-چفته 
نقل قول:

حفرههایی که در داخل دیوار و با قرار دادن آجر بدست می آید

صندوقه

نقل قول:

قسمتی از لبه بالای پنجره پیش می آید

طره

نقل قول:

یعنی چادر

– در معماری اتاق بزرگی است که در وسط ساختمان قرار دارد و اطراف آن دیگر فضاها میگیرند .به اتاق دراز نیز می گویند

طنبی

نقل قول:

نوعی شفته است که در شیب بندی یام ها استفاده می شود در غوره گل بجای آهکاز نخاله گچ و حاک استفاده می شود

غوره گل

نقل قول:

شاه تیر

فرسپ

نقل قول:

تمامی نقشهای باریک اصلی افقی

فریز

نقل قول:

مانند دوال است با این تفاوت که در زیر آن پایه ها و یا مقرنس کاری داشته باشید

قطار

=کتار 
نقل قول:

آجر چ

.بی که جهت تزئینات بصورت منحنی بریده می شود

قواره

نقل قول:

قوسهایی که در نوک آن تیزی دارد

. تیزه دار را جناغی نیز گویند

قوس تیزه دار

نقل قول:

قوسهایی که تیزه دار نیستند

قوس مازه دار

نقل قول:

تاق قوس

کار

نقل قول:

کاشی سفید لعابدار را نقاشی کرده آنرا داخل کوره می گذاشتند و در کار تنظیم می کردند

کاشی هفت رنگ

نقل قول:

تاق کوچکی که پشت تاق جهت شیبدار کردن آن می زنند به آن کوره پوش نیز می گویند

کانه پوش

نقل قول:

پوشش بین دو تویزه که از دو طرف از چفدها تبعیت می کند

کژاوه

=کجاوه 
نقل قول:

یک نوع قوس کم خیز ایرانی

کلیل

نقل قول:

کلیلی که در دوره اشکانی مورد استفاده زیاد داشته است

کلیل پارتی

نقل قول:

کلاه فرنگی

–گنبد تاج مانند –ساختمان میان باغها

کل آفرنگ

نقل قول:

پوششی که در کمر فضایی زده می شود و آنرا به دو طبقه تبدیل می کند

کمر پوش

نقل قول:

در گاه نما

– روزنهای نما

کوردر

نقل قول:

دهانه

کوچه

نقل قول:
ساختمانی که در میان یک حیاط و باغ قرار گیرد

کوشک

نقل قول:

جایی که پا کار تاق می نشیند

کیز

نقل قول:

گچ بری که اطراف آن خیلی ساییده نشده باشد

گچ بری زبره

نقل قول:

گچ بری که برجستگی کمی دارد

گچ بری برجسته

نقل قول:

گچ بری که خیلی بیرون آمده

گچ بری برهشته

نقل قول:

کچ بری که روی کرباس آهار دار انجام می شود

گچ بری پته